آشنایی با انواع صفحه نمایش گوشی و کاربرد آن ها

پیشرفت فناوری و کوشش شرکت‌ها در زمینه تحقیق و توسعه تکنولوژی صفحات نمایش موجب شده شاهد معرفی نمایشگرهای عالی با کیفیت‌های خارق‌العاده و کم‌نظیر باشیم. با گذشت زمان و گسترده‌تر شدن تنوع فناوری‌های ساخت نمایشگر این موضوع به یکی از دغدغه‌ها و عوامل اصلی سردرگمی کاربران تبدیل شده است. هر کدام از انواع نمایشگر دارای مزایا و معایب مخصوص به خود هستند و هر نسخه جدید از یک فناوری مزایای آن را تقویت و معایب قبلی را تا حد زیادی رفع می‌کند که با توجه به اهمیت صفحه‌نمایش نزد کاربران، این موضوع انتخاب بین آنها را به یک چالش جدی تبدیل می‌کند. از سوالاتی که اغلب ذهن کاربران و خریداران گوشی موبایل و تبلت را به خود مشغول می‌‌کند، می‌توان به این موارد اشاره کرد: کدام صفحه‌نمایش کیفیت بالاتری دارد؟ در هنگام خرید گوشی کدام صفحه نمایش را انتخاب کنیم؟ خصوصیات و ویژگی‌های نمایشگرها چه مفهومی دارند؟ در ادامه با انواع صفحه نمایش موبایل آشنا می‌شویم؛ اما قبل از آن بهتر است به بررسی برخی مفاهیم و ویژگی‌های فنی در این قطعه مهم در ایکالاتو بپردازیم.

 خرید محافظ صفحه نمایش از ایکالاتو

ویژگی مهم در انتخاب صفحه نمایش گوشی

میزان روشنایی صفحه نمایش

میزان روشنایی نمایشگر آیتم مهمی در مقایسه انواع صفحه نمایش گوشی محسوب می‌شود و به مقدار نوری گفته می‌شود که از سطح صفحه نمایش نمایشگر ساطع می‌شود. واحد اندازه‌گیری این نور کاندلا بر متر مربع (cd/m²) است که اصطلاحاً و به صورت اختصاری به آن نیت (nit) گفته می‌شود. هر کاندلا بر متر مربع یا یک نیت برابر با میزان نوری است که توسط یک شمع در فضایی با ابعاد یک متر مربع ایجاد می‌شود و اگر به طور مثال میزان روشنایی یک صفحه نمایش 1000 نیت این میزان برابر با روشنایی 1000 شمع در فضایی با ابعاد یک متر مربع خواهد بود.

از آنجایی که گوشی موبایل یک دستگاه قابل حمل است و در شرایط نوری مختلف و محیط‌های گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرد، میزان روشنایی که برای خوانایی صفحه در فضای باز، زیر نور مستقیم و نور خورشید احتیاج است بسیار بیشتر از تلویزیون و مانیتور است که اغلب در فضای بسته و شرایط نوری کنترل شده مورد استفاده قرار می‌گیرند. به همین دلیل شاهد هستیم که میزان روشنایی نمایشگرهای موبایل بسیار بیشتر از  نمایشگر سایر لوازم است و در زمان نگارش این مطلب رکورد این میزان در گوشی‌های پرچمدار به بالای 2000 نیت (در حالت بیشینه) رسیده است.

نرخ تازه سازی صفحه نمایش

نرخ نوسازی تصویر از دیگر ویژگی‌های مهم در بررسی انواع صفحه نمایشگر گوشی به شمار می‌رود. نرخ تازه‌سازی (نوسازی) تصویر رفرش ریت (refresh rate) یک ویژگی مهم نمایشگر در دستگاه‌های دیجیتال است و به معنی تعداد دفعات نوسازی تصویر در یک ثانیه است که با واحد هرتز Hz اندازه‌گیری و بیان می‌گردد. به طور مثال تصویر در حال پخش روی یک نمایشگر 60 هرتز (60 Hz) در هر ثانیه 60 بار رفرش یا تازه‌سازی می‌شود. این قابلیت ابتدا در حوزه گیمینگ و مانیتورهای مربوط به این بازار فراگیر شد، اما با توجه به ماهیت گوشی‌های موبایل خیلی زود راه خود را به بازار تلفن‌های همراه باز کرد. علت ورود این قابلیت به حوزه گوشی فقط تأثیر مستقیم و مثبت آن در بازی‌های باکیفیت یا آنلاین موبایل نبوده، بلکه رفرش ریت بالا می‌تواند تجربه کاربری با تلفن همراه را به طرز چشمگیری ارتقاء دهد تا تمامی موارد متحرک مانند حرکت‌ بین منوها و صفحات، انیمیشن‌های رابط کاربری و به طور کلی کار با آن به نرمی و روانی انجام پذیرد.

نسبت کنتراست نمایشگر

نسبت کنتراست یکی دیگر از ویژگی‌های حائز اهمیت در صفحات نمایش محسوب می‌شود که به‌خصوص در شرایط نور کم، تأثیر خود را بیشتر نشان می‌دهد. این ویژگی در حقیقت نسبت بالاترین حد روشنایی رنگ سفید به پایین‌ترین حد روشنایی رنگ مشکی است که در شرایط آزمایشگاهی و تاریکی کامل محاسبه می‌شود. نسبت کنتراست رابطه مستقیمی با رنگ سفید پر نور و غنای رنگ سیاه صفحه نمایش دارد.

طراحی دوربین سلفی در نمایشگر

امروزه نمایشگرهای گوشی‌های موبایل میزبان انواع مختلف دوربین سلفی روی خود یا در برخی مواقع در فریم یا حاشیه بالای خود هستند. در گذشته نه چندان دور اغلب دوربین‌های سلفی در همین حاشیه بالای نمایشگر قرار داشت اما علاقه تولیدکنندگان و کاربران به نمایشگرهای تمام صفحه با کمترین حاشیه و فریم موجب طراحی و ساخت فرم فکتور‌های جدید و خلاقانه‌ای از دوربین سلفی شد که در ادامه به آن می‌پردازیم.

حفره دوربین سلفی

این طراحی در حال حاضر پر استفاده‌ترین فرم برای قرار دادن دوربین روی نمایشگر است که معمولاً به شکل یک حفره دایره‌ای کوچک یا یک حفره کپسولی شکل (برای قرار دادن دوربین سلفی دوگانه یا دوربین و حسگر) دیده می‌شود.

دوربین سلفی روی ناچ یا بریدگی

ناچ یا بریدگی بالای نمایشگر در ابتدا توسط کمپانی اپل و در گوشی‌های آیفون این شرکت استفاده گردید و سپس به صورت گسترده توسط برندهای دیگر به کار برده شد. علت استفاده از ناچ یا بریدگی توسط اپل، تعدد حسگرها در قسمت جلوی دستگاه (حسگر دوربین + حسگرهای بیومتریک) بود و در حال حاضر این برند در گوشی‌های آیفون خود، حفره دوربین سلفی (کپسولی) را جایگزین فرم بریدگی یا ناچ برای قرارگیری دوربین سلفی کرده است.

دوربین‌های سلفی پاپ‌آپ

دوربین‌های پاپ‌آپ یا بالارونده نوعی از دوربین سلفی هستند که درون لبه بالایی دستگاه تعبیه شده‌ و به وسیله یک موتور الکتریکی بیرون آمده یا به داخل بدنه بر‌می‌گردد. دوربین‌های سلفی پاپ‌آپ اغلب در گوشی‌های میان‌رده دیده می‌شوند و به جرأت می‌توان ادعا کرد نزدیکترین تجربه به نمایشگر تمام صفحه را ارائه می‌دهند؛ اما این نوع دوربین سلفی به دلیل پیچیدگی‌های ساخت هرگز به صورت گسترده مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.

دوربین سلفی زیر نمایشگر

دوربین‌های زیر نمایشگر نوع جدید و پیشرفته‌ای از دوربین سلفی هستند که به تازگی در برخی از محصولات پیشرو به‌خصوص نمایشگر تاشو گوشی‌های منعطف دیده می‌شوند. در فناوری ساخت این دوربین‌ها قسمتی از نمایشگر که بر روی حسگر دوربین سلفی قرار گرفته در هنگام استفاده از دوربین اجازه عبور نور به سمت حسگر آن را می‌دهد و در سایر مواقع با نمایش تصویر محل دوربین زیر نمایشگر استتار می‌شود.

طیف رنگی نمایشگر

طیف رنگی یا به عبارت بهتر فضا‌های رنگی که توسط یک نمایشگر پشتیبانی می‌شود و میزان پشتیبانی نمایشگر از این فضاهای رنگی، یکی از مهمترین ویژگی‌های یک صفحه‌‌نمایش است. فضای رنگی تأثیر مستقیمی در کیفیت و غنای رنگ آن دارد. از فضاهای رنگی مختلف و مهم می‌توان به عناوینی چون RGB، sRGB، Adobe RGB، DCI-P3 و … اشاره کرد.

رزولوشن صفحه نمایش

رزولوشن صفحه نمایش از دیگر ویژگی‌های حائز اهمیت در نمایشگرهای گوشی موبایل به شمار می‌رود. رزولوشن نمایشگر به نحوه چیدمان پیکسل‌های آن اشاره دارد که به صورت یک حاصل ضرب نمایش داده می‌شود. به عنوان مثال یک نمایشگر با رزولوشن 1080×1920 شامل 1080 ردیف در 1920 ستون پیکسل است. همچنین عدد حاصل این ضرب، تعداد پیکسل‌های موجود در صفحه نمایش را مشخص می‌کند که در مورد این مثال 2,073,600 عدد است. رزولوشن یک نمایشگر عامل مهمی در کیفیت آن محسوب می‌شود؛ اما تنها عامل نیست. در حقیقت هر چه رزولوشن بالاتر باشد، وضوح تصویر بالاتر است و پیکسل‌ها کوچکتر می‌شوند تا جایی که با چشم قابل مشاهده نیستند. در کنار رزولوشن سایر آیتم‌ها مانند کیفیت ساخت، کیفیت رنگ‌ها و بسیاری عوامل دیگر نیز دخیل هستند تا کیفیت تصویر صفحه نمایش افزایش یابد.

انواع صفحه نمایش گوشی هوشمند

از بدو ابداع و پیدایش گوشی‌های تلفن‌های همراه، صفحه‌نمایش جزء مهم و جدایی‌ناپذیر این دستگاه بوده‌اند. همان‌طور که در بالا نیز اشاره شد با پیشرفت تکنولوژی انواع و فناوری‌های ساخت صفحه نمایش به صورت پیوسته در حال افزایش و ارتقاء هستند. شاید در هنگام خرید گوشی با تعداد زیادی از این صفحات نمایش از قبیل LCD، IPS، OLED، AMOLED، SuperAMOLED و … مواجه شده باشید. مهمترین سوالی که ذهن اغلب کاربران را به خود مشغول می‌کند این است که کدام صفحه‌نمایش از سایر مدل‌ها بهتر و با کیفیت‌تر است؟ در جواب باید گفت هر کدام از انواع صفحه نمایش مزایا و معایب خود را دارند که با گذشت هر نسل این مزایا تقویت و نقاط ضعف و معایب در حال رفع شدن هستند. شاید بهترین راه برای انتخاب یک نمایشگر موبایل مناسب، شناخت نسبی هر کدام از انواع این نمایشگرها باشد. به همین دلیل در ادامه به معرفی انواع صفحه نمایش گوشی موبایل خواهیم پرداخت.

صفحه نمایش نوع LCD

اولین نمایشگری که در مبحث آشنایی با انواع صفحه نمایش گوشی هوشمند با آن آشنا می‌شویم، نمایشگر LCD است. صفحات نمایش کریستال مایع یا LCD (Liquid-Crystal Display) قدیمی‌ترین نمایشگر مورد استفاده در گوشی‌های هوشمند هستند. این نوع نمایشگر از فناوری کریستال مایع برای کنترل نوری که از پس‌زمینه به پیکسل‌ها می‌رسد و برای ایجاد پیکسل‌های تاریک (سیاه) و پیکسل‌های روشن استفاده می‌کند. در نمایشگرهای LCD، به ازای هر پیکسل یک محفظه حاوی کریستال مایع وجود دارد و با اتصال جریان الکتریسیته به این محفظه یا قطع آن، چیدمان بلورهای موجود در این محفظه تغییر می‌کند و همانند یک پرده کرکره‌ای جلوی نور را گرفته یا به آن اجازه عبور می‌دهند و با این روش پیکسل روشن یا خاموش می‌شود. نمایشگر کریستال مایع با توجه به چیدمان، نوع چرخش بلورها، نحوه کنترل پیکسل‌ها و عوامل دیگر، زیرمجموعه‌های گسترده‌ای دارد که در میان آنها می‌توان به TFT-LCD، IPS، VA، TN، PLS و … اشاره کرد.

نمایشگر TFT

نمایشگرهای TFT LCD (Thin Film Transistor)نوعی از صفحات نمایش کریستال مایع هستند که برای کنترل بهتر و سریع‌‌تر تصاویر از یک لایه فیلم بسیار نازک در آن استفاده شده و روی آن به ازای هر پیکسل یک ترانزیستور وجود دارد تا آدرس‌دهی و کنترل هر پیکسل به صورت مستقل و به سرعت انجام پذیرد. امروزه تقریباً تمامی نمایشگرهای گوشی موبایل LCD و انواع آن به نوعی یک TFT-LCD نیز محسوب می‌شوند.

صفحه نمایش LED

صفحات نمایش در ابتدا از منبع نور CFL (نوعی لامپ فلورسنت) در پشت نمایشگرهای خود بهره می‌برند؛ اما به مرور منبع نور LED جایگزین آن شد. در حقیقت صفحات نمایش LED که برخی اوقات به درستی با نام LCD BackLight LED نیز از آنها نام برده می‌شود، چیزی به جز یک نمایشگر LCD با منبع نور LED نیستن. امروزه پنل تمامی گوشی‌‌های موبایل با نمایشگر LCD از نوع LED هستند. رشد روز افزون این فناوری باعث شده تا نسبت به مدل‌های نخستین خود بسیار با کیفیت‌‌تر و پیشرفته‌تر باشند.

نمایشگر IPS

صفحه نمایش IPS (in-plane switching) در سال 1996 توسط کمپانی هیتاچی ابداع شد و سپس در سال 2007 توسط کمپانی ال جی به صورت گسترده و تجاری تولید شد تا جایی که برخی به اشتباه مکمپانی ال جی را مبدع این فناوری می‌شناسند. نمایشگرهای IPS نوعی از صفحه نمایش LCD هستند که چیدمان مولکول‌های کریستال مایع در آنها به صورت افقی انجام می‌پذیرد، این نوع چیدمان باعث می‌شود با جلوگیری از پراکندگی و نشت نور هم زاویه دید و هم کیفیت تولید رنگ در آن بهبود قابل توجهی پیدا کند، زاویه دید نمایشگر گسترده‌تر و رنگ‌ها واقعی‌تر شوند. نمونه‌های ابتدایی این فناوری با تمام مزایای خود از معایبی نظیر میزان روشنایی و رفرش ریت پایین برخوردار بودند؛ اما با تکامل فناوری ساخت در نمونه‌های جدید تا حد بسیار زیادی شاهد رفع این معایب هستیم.

بیشتر بخوانید : بررسی مزایا و معایب صفحه نمایش IPS

نمایشگر OLED

نمایشگرهای OLED (organic light-emitting diode) رقیب اصلی نمایشگرهای LCD هستند که از نظر ساختار تفاوت اساسی با آنها دارند. نمایشگرهای LCD از قسمت‌ها و لایه‌های مختلفی تشکیل شده که مهمترین آنها شامل منبع نور پس‌زمینه، لایه نازک ترانزیستورها TFT و لایه کریستال مایع می‌گردد. در مقابل پیکسل‌های  نمایشگر OLED از مواد آلی (ارگانیک) خاصی که قابلیت ساطع کردن نور دارند تشکیل شده و به عبارتی هر پیکسل مجزا خود به تنهایی منبع نور محسوب می‌شود که امکان خاموش و روشن کردن آن به صورت مستقل وجود دارد.

با حذف منبع نور پس‌زمینه و لایه کریستال مایع ضخامت نمایشگرهای OLED ضخامت این نمایشگر‌ها به شدت کاهش داشته و حتی می‌توان آنها را به صورت منعطف نیز تولید کرد. همچنین به علت نزدیک بودن منبع نور (پیکسل‌ها) به سطح، این نوع نمایشگر از شدت روشنایی، کنتراست، غنای رنگ و کیفیت تصویر بسیار بالایی برخوردار است. در کنار این مزایا صفحات نمایش اولد OLED از معایبی مانند هزینه ساخت و قیمت تمام شده بالا، طول عمر پایین‌تر، مشکل رایج سوختگی Burn-In نمایشگر رو به رو بوده‌‌اند؛ هر چند تولیدکنندگان مطرح این نوع نمایشگر با ارتقای فناوری و تکنیک‌های ساخت موفق شده‌اند بسیاری از این مشکلات را به صورت کامل یا تا حد زیادی مرتفع کنند.

نمایشگرهای AMOLED

نمایشگر AMOLED (َActive-Matrix OLED) را می‌‌توان معادل نمایشگر‌های TFT-LCD دانست. در این نمایشگر برخلاف نمایشگرهای OLED قدیمی، با استفاده از ماتریس فعال (لایه‌های TFT) امکان کنترل مستقل، سریعتر و بهتر این پیکسل‌ها فراهم می‌شود. از مزایای دیگر این نمایشگر می‌توان به بالاتر بودن زمان پاسخگویی پایین‌تر و نرخ نوسازی تصویر بالاتر در آن نسبت به نمونه‌های قدیمی اشاره کرد.

بیشتر بخوانید : صفحه نمایش AMOLED چیست ؟

نمایشگرهای Super AMOLED

این نوع نمایشگر نوعی از صفحه نمای AMOLED است که توسط برند سامسونگ طراحی و عرضه می‌شود. در این نوع نمایشگر گوشی سامسونگ با ادغام لایه لمسی با نمایشگر ضمن حذف فضای خالی بین این دو لایه و کم کردن ضخامت کلی نمایشگر، با نزدیک کردن پنل به شیشه محافظ روی دستگاه توانسته انعکاس نور روی آن را کمتر کرده و روشنایی و خوانایی صفحه نمایش را افزایش دهد.

بررسی تفاوت نمایشگرهای TFT و IPS

برای مقایسه انواع نمایشگر موبایل ابتدا به سراغ بررسی نمایشگرهای TFT و IPS می‌رویم؛ اما در ابتدا می‌بایست مشخص کنیم منظور از نمایشگرهای TFT، سایر پنل‌های LCD به غیر از IPS است و در بالا نیز اشاره شد، پنل‌های IPS خود نوعی از صفحات نمایش TFT هستند. همان‌طور که در معرفی پنل‌های IPS گفتیم این نمایشگر برخلاف چیدمان عمودی مولکول‌های کریستال مایع در سایر نمایشگرهای TFT-LCD از چیدمان منظم افقی برای چینش مولکول‌های کریستال مایع بهره می‌برد. این چیدمان باعث می‌شود پراکندگی نور به میزان چشمگیری کاهش یابد و رنگ مشکی بسیار عمیق‌تر و سیاه‌‌تر باشد. از دیگر مزایای فناوری IPS زاویه دید بالا و حداقل 178 درجه‌ای آن است. این یکی از برتری‌های اصلی نمایشگر IPS در مقابل سایر انواع TFT هاست.

نمونه‌های اولیه IPS زمان پاسخ‌دهی بالا و رفرش ریت محدودی داشتند و به طور مثال نمایشگرهای TN که نوع ارزان‌قیمت TFT-LCD محسوب می‌شوند برای کاربری بازی با استقبال بیشتری مواجه می‌شد. حالا با پیشرفت فناوری شاهد ظهور نمایشگرهای IPS با زمان پاسخ‌دهی بسیار پایین و رفرش‌ریت بسیار بالا هستیم که مدل‌های متنوع و پرطرفداری برای حوزه کاربری گیمینگ محسوب می‌شوند. همچنین صفحات نمایش IPS از بدو پیدایش رنگ‌‌های دقیق و صحیحی را به نسبت سایر TFT-LCD ها نمایش می‌دادند که حالا در مدل‌های جدید این دقت بیشتر و وسیع‌تر شده است. مزایای این نوع صفحه نمایش به همراه بهبود و رفع معایب آن در کنار اقتصادی‌تر شدن قیمت آن به نسبت گذشته باعث شده این پنل‌‌ها نه تنها بتوانند در بازار دوام بیاورند بلکه با محبوبیت و استقبال بیشتری رو به رو شوند.

مقایسه صفحه نمایش AMOLED و SuperAMOLED

یکی از ابهامات رایج در تفاوت انواع صفحه نمایش گوشی هوشمند، تفاوت‌های نمایشگرهای آمولد و سوپرآمولد است. از نقطه نظر ساختار فنی، مهمترین و برجسته‌ترین تفاوت دو نوع صفحه نمایش آمولد و سوپرآمولد (با توجه به تعاریف ارائه شده برای هر محصول در بالا)، ادغام لایه لمسی با نمایشگر و حذف گپ‌ها و فضای خالی بین لایه‌های در پنل‌های SuperAMOLED باشد. ترکیب این لایه‌ها باعث کمتر شدن ضخامت نمایشگر، کاهش انعکاس نور زیر شیشه محافظ و افزایش شفافیت رنگ‌ها، میزان روشنایی و کیفیت تصویر نمایشگر سوپرآمولد شده است.

اما در بحث تجاری باید بدانیم نمایشگرهایی که با نام AMOLED در گوشی‌های جدید استفاده می‌شوند تقریباً همان ساختار و مزایای SuperAMOLED را دارند و تنها دلیل استفاده از نام آمولد انحصار مالکیت سامسونگ بر عنوان سوپرآمولد و عدم اجازه سایر برندها در استفاده این نام تجاری است و ساختار و کیفیت این نمایشگرها تقریباً همان ساختار و کیفیت نزدیک به سوپرآمولد است.

بهترین صفحه نمایش موبایل در سال 2023

نمایشگر گوشی موبایل یکی از گران‌قیمت‌ترین قطعات این دستگاه است و انواع پیشرفته و با کیفیت صفحه نمایش هزینه تمام شده بالایی دارند، به همین دلیل منطقی است که بهترین نمایشگرهای گوشی موبایل را در مدل‌های پرچمدار برندهای مطرح بیابیم. اکنون در بخش پایانی مطلب تفاوت انواع صفحه نمایش گوشی هوشمند با برخی از گوشی‌های موبایل دارای بهترین صفحه نمایش در سال 2023 آشنا می‌شویم.

گلکسی S23 الترا؛ بهترین نمایشگر گوشی‌های اندرویدی

گوشی گلکسی S23 Ultra سامسونگ یکی از باکیفیت‌ترین نمایشگرها در میان گوشی‌های اندرویدی در سال 2023 را دارا است. یک صفحه نمایش Dynamic AMOLED (LTP-OLED) بسیار روشن با حداکثر روشنایی 1750 نیت، رفرش ریت متغیر از 1 تا 120 هرتز و پشتیبانی از HDR10+ که کیفیت آن هر کاربری را به وجد می‌آورد.

آیفون 14 پرو مکس اپل؛ بهترین نمایشگر در گوشی‌های غیر اندرویدی

گوشی آیفون 14 پرو مکس اپل با نمایشگر LTPO Super Retina XDR OLED ساخت سامسونگ که حداکثر روشنایی 2000 نیت آن حتی از گلکسی S23 Ultra این برند نیز بیشتر است. این نمایشگر با رفرش ریت متغیر 1 تا 120 هرتز و پشتیبانی از HDR10 و دالبی ویژن توانسته تا جایزه بهترین نمایشگر موبایلDisplayMate  در سال 2023 را از آن خود کند.

گوشی Xperia 1 IV سونی؛ دقیق‌ترین رنگ و بیشترین وضوح

پرچمدار جذاب Xperia 1 IV سونی از صفحه نمایش OLED با رزولوشن خارق‌العاده 4K بهره می‌برد. این صفحه نمایش با رفرش ریت 120 هرتز و امکان نمایش 1 میلیارد رنگ یکی از دقیق‌ترین و کالیبره‌ترین نمایشگرهای حال حاضر بازار در حوزه نمایش رنگ‌های واقعی است.

گوشی Find X6 Pro اوپو؛ روشن‌ترین نمایشگر گوشی موبایل

نمایشگر گوشی Find X6 پرو برند اوپو با رفرش ریت متغیر 1 تا 120 هرتز و حداکثر روشنایی 2500 نیت رکورددار گوشی‌های موبایل 2023 در این زمینه است.